Chứng sợ đi học thường xảy ra vào buổi sáng. Dấu hiệu thường xuất hiện vào buổi sáng trước giờ đi học và qua đi vào khoảng 10 giờ. Lúc ấy trẻ lo âu, xa cách cha mẹ, thường có dấu hiệu đau đầu hay đau bụng; còn trẻ sợ đi học sau một cơn bệnh thì kêu đau quá đáng như đau họng, nhức chân.

Trẻ có thể có các dấu hiệu như mất ngủ hoặc ngủ nhiều quá, mệt mỏi, sốt, da xanh tái, mắt mờ, tiểu lắt nhắt, đau khớp, đau lưng, đau đầu, chóng mặt, ngất xỉu, lo âu, hoảng sợ.

Những triệu chứng khác là đau họng, đau xoang, dễ bị cảm, khó nuốt; còn triệu chứng hô hấp là thở nhanh, khó thở, ho khan; biểu hiện ở tim mạch làm trẻ hồi hộp, đau ngực; về tiêu hóa thì trẻ đau bụng tái phát nhiều lần, chán ăn, nôn ói, tiêu chảy.

Khi được đưa đến bác sĩ, trẻ mô tả triệu chứng mơ hồ, không rõ ràng, tái đi tái lại nhiều lần. Khi khám bệnh, bác sĩ cũng không phát hiện bệnh thể chất và trẻ có vẻ khỏe so với các dấu hiệu được mô tả. Những trẻ này nghỉ học hơn 5 ngày, trong khi trẻ bị bệnh mãn tính lại đi học đều hơn.

Do trẻ quen ở cạnh gia đình

Khoảng 5% số trẻ ở trường tiểu học và 2% trẻ ở trường trung học có rối loạn này. Một số trẻ lo sợ xa cách cha mẹ vì chưa từng xa cha mẹ trước khi đi học.

Bình thường, một trẻ khoảng 3-4 tuổi có thể xa cha mẹ được nếu trẻ không nhút nhát và sợ người lạ. Nhưng nếu cha mẹ quá bao bọc con, không dám cho con chơi với bạn hàng xóm hoặc đến trường mầm non lúc nhỏ thì trẻ khó có thể thích nghi với nhà trường là một nơi xa lạ đối với trẻ.

Trường hợp này thường gặp ở trẻ gái và 20% số này bị bạn trêu chọc. Trong gia đình có mẹ đi làm việc ngoài xã hội thì tỉ lệ trẻ tránh né học giảm hơn vì trẻ đã quen xa mẹ từ nhỏ.

Một lý do khác là trẻ vừa mới bị một cơn bệnh cấp tính như viêm phổi chẳng hạn và nghỉ học một thời gian. Khi đi học lại, trẻ ngại không theo kịp bài với bạn nên thích ở nhà chơi và xem truyền hình, cha mẹ lại nuông chiều nên cho trẻ ở nhà.

Trẻ cũng có thể tránh học vì không chịu nổi áp lực học tập từ phía gia đình cũng như phía nhà trường, làm cho trẻ bị căng thẳng mỗi khi nghĩ đến việc đi học và bị phạt vì không thuộc bài hoặc không hoàn tất bài tập.

Bác sĩ Phạm Ngọc Thanh

BV Nhi Đồng 1 TPHCM